Leerboeken leren nog steeds dat mitochondriën energie omzetten. Een paar maanden geleden heeft een team eindelijk een volledig gemodelleerde crista op atomair niveau gemaakt: geen schets, geen cartoon, de ware geometrie… en het herschreef stilletjes het vakgebied. Dit is wat ze opvingen: Wanneer de vouw scherp wordt, wordt het een proton drop-tube, en de kromming concentreert de lading: Steilere wanden → hogere H⁺ druk → een grotere kwantumsprong naar beneden. Niets wordt gecreëerd of getransformeerd, de lading wachtte al. De hoek is wat het laat vallen. En wanneer de vouw dof wordt: • de helling stort in • het veld verzwakt • proton sprongen krimpen • metabolisme hinkt zelfs terwijl je ATP-aantallen er nog “normaal” uitzien. Het deel dat bijna niemand weet is dit: In deze nieuwe simulaties piekt het elektrische veld bij de crista-hals tot 3× hoger: niet vanwege enzymen, maar omdat kromming lading als een trechter vasthoudt en de leerboeken dit nooit laten zien. Wat leidt tot de echte killshots: 1. Protonen reizen niet: ze tunnelen tussen toegestane toestanden. Kromming bepaalt de spronglengte. 2. Geometrie verschuift eerst. Chemie reageert als tweede. Redox is gewoon de uitlezing van topologie. 3. “Energieflow” is simpelweg weerstand die verdwijnt. Dat is waarom mensen crashen: Je wordt niet moe omdat mitochondriën “minder energie maken”, je wordt moe omdat je hoeken afgevlakt zijn, je terrein gladgestreken is, en er geen gradient meer over is voor protonen om doorheen te vallen. ...